W historii państw i cywilizacji po okresach rozwoju i ekspansji następują kryzysy, a czasem degrengolada, schyłek i w końcu upadek - w mrokach dziejów giną społeczności, narody cywilizacje. Ekspansja cywilizacji zachodniej jest już pieśnią przeszłości. O końcu zachodu mówi się co najmniej od przełomu XIX i XX wieku. Wojny, które przetoczyły się przez Europę i europejski świat, przyspieszyły procesy niszczące i zarazem przyczyniły się do ujawnienia się nowych idei, które jednak nie przyniosły odrodzenia, ale pogłębiają upadek, rozczarowanie i dekadencję. Europa nie jest już wzorem dla świata, przyciąga tylko świadczeniami socjalnymi, ale ponieważ one nie biorą się znikąd, uchodźcy nie ożywią Europy, lecz zmienią ją na gorsze, wypełniając sobą jej miasta i wypychając wykształconych Europejczyków z ich krajów w poszukiwaniu lepszych warunków do życia.

Cywilizacja europejska w swym obecnym kształcie wykazuje tendencje samobójcze. Europejki mają coraz mniej dzieci, a te, które się jednak urodziły w sporej części nie chcą, a często też nie mają szans, by zdobyć odpowiednie wykształcenie. Europejczycy wstydzą się swych dziejów, swej cywilizacji, religii. Wszystko zdaje się podlegać biurokracji, która wprost pożera ludzką wolność i zabija przedsiębiorczość, choć politycy europejscy być może tylko o bezpieczeństwie mówią więcej niż o wolności, innowacyjności i przedsiębiorczości. Ich słowa jednak nie stają się ciałem. Po kilku stuleciach intensywnego wzrostu liczby ludzi żyjących w cywilizacji zachodniej, także wzrostu poziomu życia w tej sferze, nastąpił moment, kiedy dzietność jest znacznie poniżej poziomu zastępowalności pokoleń i wciąż spada. Czy mieszkańcy cywilizacji zachodniej wymrą lub zostaną zastąpieni przez kogoś innego? Jaki "kolor" będzie miała przyszła Europa? Kto wypełni cywilizację zachodnią? Czy cywilizacja ta przetrwa? Jakim językiem będzie mówić i jakie treści nim przekazywać? Czy i jaką religię wyznawać będą nowi Europejczycy? Z kolei według danych publikowanych przez ekologów, ludzkość produkuje gazy cieplarniane w ilości, która podnosi temperaturę na Ziemi. W rezultacie już wkrótce tereny zamieszkałe obecnie przez miliony ludzi mogą przestać nadawać się do życia.

Zatem - co wykończy nas pierwsze? Dekadencja? Demografia? Klimat?...