Karlizm zrodził się w latach 30. XIX w. jako skutek banalnego sporu o sukcesję. Nie mając męskiego potomka, Ferdynand VII postanowił przekazać władzę swej córce Izabeli; tym samym odsunął od władzy swego brata Don Carlosa.

Jednak z upływem czasu karlizm dojrzał i wypracował swe podstawy doktrynalne. Wtedy okazało się, że „majstrowanie” władcy wokół władzy ma swoje granice i nie może podlegać tylko jego woli, bo ta wola, choć wolna, jest podporządkowana wyższym racjom i instancjom, i przez nie ograniczona. Zarazem też stało się oczywiste, że sankcja pragmatyczna, dzięki której władzę odziedziczyła Izabela II, była aktem rewolucyjnym i wyrazem buntu wobec prawa Bożego.

Z czasem zaś stało się też jasne, iż „buntownikom”, wbrew ich nadziejom, nie udało się stworzyć porządku lepszego od ustanowionego przez Boga. Dla nas także jest dziś jasne, że nie wszystka krew wylewana w imię jego ustanowienia została już z ludzi wytoczona, że wielu jeszcze zginie, nim przyjdzie opamiętanie...

Spis treści:

Wprowadzenie

 

Prolog

Tradycjonaliści i prekarliści w epoce burbońskiej (1700-1833)

 

1. Krytycy oświecenia i „oświeconego despotyzmu”

2. Wojna o niepodległość (1808-1814)

3. Kortezy w Kadyksie i konstytucja z 1812 roku

4. Reakcja tradycjonalistyczna

4.1. Manifest Persów

4.2. El Filósofo Rancio (Francisco Alvarado OP)

4.3. Fray Rafael de Vélez OFMCap

5. Od Sześciolecia Absolutystycznego (1814-1820) do Trzylecia Konstytucyjnego (1820-1823)

6. Pierwsza hiszpańska wojna domowa

7. „Dekada Złowieszcza” – ale dla kogo?

 

Rozdział pierwszy

Karol V, książę niezłomny (1833-1845)

 

1. Sankcja Pragmatyczna Ferdynanda VII i spór prawowitości z uzurpacją

2. Międzynarodowy kontekst hiszpańskiego sporu dynastycznego

3. „Odgórna” rewolucja liberalna. Nowy Porządek

4. Pierwsza wojna karlistowska (1833-1840)

5. Manifesty polityczne Karola V

6. Dyktatura Espartera i jego upadek

7. Pierwsi teoretycy legitymizmu karlistowskiego

7.1. Dr Vicente Pou

7.2. Fray Magín Ferrer O.de.M.

8. Internowanie i abdykacja Karola V

 

Rozdział drugi

Karol VI, król romantyk (1845-1861)

 

1. Dekada Umiarkowana (1844-1854)

2. „La Esperanza”, czyli walka idei

2.1. Pedro de la Hoz: krytyka „diarchii” monarchiczno-parlamentarnej

3. Montemolinismo i fase balmesiana

3.1. Czy Balmes był karlistą?

4. Ucieczka Karola VI z Bourges. Przyjęcie w Londynie

5. Druga wojna karlistowska (1846-1849)

6. „Szare lata” karlizmu

7. Od Dwulecia Postępowego (1854-1856) do rządu Unii Liberalnej (1858-1863)

8. Drugi plan dynastyczny, insurekcja montemolinistyczna i Ortegada

 

Interludium

Jan III, liberalny skandalista (1861-1868)

 

1. Obrona zasad: księżna da Beira contra Don Juan

2. Schyłek monarchii izabelickiej. Rewolucja wrześniowa 1868 roku

 

Rozdział trzeci

Karol VII (1868-1909), lew tradycjonalizmu

 

1. Sześciolecie Demokratyczne. Od Rządu Tymczasowego do „króla-intruza”

2. Książę Madrytu a generał Cabrera. Wspólnota Katolicko-Monarchistyczna

3. Credo polityczne Karola VII

4. Akces neocatólicos do karlizmu

5. Druga fala teoretyków legitymizmu (A. Aparisi, G. Tejado, F. Navarro Villoslada, A. J. de Vildósola, V. Manterola, B. Comín, J. Pallés y Beltrán)

6. Konferencja w Vevey, walka parlamentarna i preludium wojny

7. Pierwsza Republika

8. Trzecia wojna karlistowska (1872-1876)

8.1. Organizacja państwa karlistowskiego

8.1.1. Leandro Herrero o rządzie karlistowskim

8.2. Przebieg wojny w 1874 roku

8.3. Restauracja monarchii liberalnej

8.4. Ostatnia faza wojny: od Lácar do Valcarlos

9. Wygnaniec, żołnierz i podróżnik

10. Królowie karlistowscy królami z prawa Francji

11. System polityczny monarchii alfonsjańskiej

12. Spory karlistów o strategię działania. Unia Katolicka

13. Ramón Nocedal i „schizma integrystyczna”

14. Spór o „mniejsze zło”

15. Markiz de Cerralbo i „El Correo Español”. Tezy z Loredan

16. Akademiccy teoretycy tradycjonalizmu na przełomie XIX i XX wieku

16.1. Enrique Gil Robles o absolutyzmie i demokracji

16.2. Manuel Polo y Peyrolón: credo karlizmu

17. Juan Vázquez de Mella – „Słowo Tradycji”

18. Karlizm w literaturze pięknej

19. Katastrofa kolonialna 1898 roku. Ostatnie próby powstańcze karlistów

20. Testament polityczny Karola VII

 

Rozdział czwarty

Jakub III (1909-1931), książę melancholijny

 

1. Kryzys systemu politycznego monarchii liberalnej

2. Pierwsze starcie Vázqueza de Melli z Jakubem III

3. Reorganizacja Wspólnoty Jakubickiej. Problem nacjonalizmu katalońskiego

4. Spór orientacyjny czasu I wojny światowej i „schizma” Melli

5. Salvador Minguijón: tradycjonalizm jako twórcza zasada życia

6. Wspólnota Legitymistyczna

7. Drugi upadek monarchii liberalnej i Druga Republika

8. Pakt familijny z Territet