[Dzięki tej publikacji] mamy możliwość na nowo odkrywać J. Woronieckiego, dostrzec ponadczasowość i aktualność jego poglądów w zakresie wychowania i edukacji. Poglądy dominikanina w tych kwestiach Autor publikacji konfrontuje z realiami ówczesnego szkolnictwa oraz z myślą pedagogiczną zarówno z okresu aktywności uczonego, jak i współczesną.

(…) Przez zestawienia dokonane w recenzowanej pracy — z jednej strony myśli dominikanina, z drugiej zaś realiów panujących w ówczesnej szkole, czytelnik może też  dostrzec ciągłość sporu, toczącego się w społeczeństwach europejskich o kształt edukacji i wychowania młodego pokolenia. (…) R. Polak przedstawia czytelnikom publikację, która może być ważnym głosem w dyskusji nad kształtem programów szkolnych i wychowawczych w naszych czasach.
(Z recenzji dr. hab. Jarosława Cabaja)

Spis treści

Wprowadzenie................ 9

Rozdział I 

Etapy rozwoju intelektualno–moralnego dzieci i młodzieży a rodzice i wychowawcy...... 11
Okres wczesnego dzieciństwa ................. 12
Od wczesnego dzieciństwa do okresu pokwitania.............16
Okres samodzielności życiowej wychowanka............... 24

Rozdział II

 
Uczeń oraz szkoła i nauczyciel, a wychowanie i wykształcenie ........ 27
Szkolnictwo prywatne czy publiczne?....... 27
Rola i zadania szkoły w procesie wychowawczym..........34
Programy szkolne i ich rola w procesie kształcenia i wychowania uczniów ...... 38
Koordynacja przedmiotów nauczania. Stosunek do herbartyzmu .................. 40
Wiedza „książkowa” a wiedza praktyczna............... 42
Wzorzec osobowy nauczyciela..................................49
Cechy osobowe wychowawców szkolnych............ 71
Kary i nagrody jako środki wychowawcze............ 87
Wychowanie do cnót społecznych w szkole......... 109
Uczestnictwo uczniów w życiu społecznym szkoły......113
Szkoły wyższe i ich znaczenie w nauce i kulturze........ 121

Rozdział III 

Nauczanie literatury i jej znaczenie dla wiedzy i kultury moralnej ucznia.... 141
Nauka języka polskiego........... 141
Nauka interpunkcji i starannego pisania............ 159
Kształtowanie postaw patriotycznych przez literaturę 164
Dyskusje wokół doboru odpowiedniej literatury do użytku młodzieży szkolnej.................. 173
Literatura obca na lekcjach języka polskiego w szkołach ............................. 182
Promowanie wartościowych dzieł literackich wśród młodzieży jako metoda walki z czytelnictwem tzw. literatury brukowej ............... 187
Wiedza o języku polskim w szkołach ponadpodstawowych. Egzaminy ze znajomości języka polskiego na studia wyższe .................... 202
Łacina jako przedmiot nauczania........................... 211
Konieczność nauczania retoryki w polskich szkołach ...... 224
Propedeutyka filozofii i logika w ramach edukacji humanistycznej ...........233

Rozdział IV

 
Wychowanie i kształcenie religijne dzieci i młodzieży ............................ 237
Religia katolicka jako przedmiot nauczania szkolnego ..................... 237
Postulat przygotowania dobrych podręczników do nauczania religii ..................... 244
Podręczniki do katechezy............. 248
Życiorysy świętych i ich rola w nauczaniu religii............256
Wychowanie liturgiczne dzieci i młodzieży................. 267

Zakończenie.......................... 287
Bibliografia........................... 289
Summary......................... 329
Indeks osobowy.................331