[Dzięki tej publikacji] mamy możliwość na nowo odkrywać J. Woronieckiego, dostrzec ponadczasowość i aktualność jego poglądów w zakresie wychowania i edukacji. Poglądy dominikanina w tych kwestiach Autor publikacji konfrontuje z realiami ówczesnego szkolnictwa oraz z myślą pedagogiczną zarówno z okresu aktywności uczonego, jak i współczesną. (…) Przez zestawienia dokonane w recenzowanej pracy — z jednej strony myśli dominikanina, z drugiej zaś realiów panujących w ówczesnej szkole, czytelnik może też  dostrzec ciągłość sporu, toczącego się w społeczeństwach europejskich o kształt edukacji i wychowania młodego pokolenia. (…) R. Polak przedstawia czytelnikom publikację, która może być ważnym głosem w dyskusji nad kształtem programów szkolnych i wychowawczych w naszych czasach.
(Z recenzji dr. hab. Jarosława Cabaja)

Spis treści
Wprowadzenie.........9

Rozdział I 

Etapy rozwoju intelektualno–moralnego dzieci i młodzieży a rodzice i wychowawcy...... 11
Okres wczesnego dzieciństwa ...........12
Od wczesnego dzieciństwa do okresu pokwitania......... 16
Okres samodzielności życiowej wychowanka....24

Rozdział II 

Uczeń oraz szkoła i nauczyciel, a wychowanie i wykształcenie ........ 27
Szkolnictwo prywatne czy publiczne?............... 27
Rola i zadania szkoły w procesie wychowawczym................ 34
Programy szkolne i ich rola w procesie kształcenia i wychowania uczniów ...... 38
Koordynacja przedmiotów nauczania. Stosunek do herbartyzmu ....... 40
Wiedza „książkowa” a wiedza praktyczna....... 42
Wzorzec osobowy nauczyciela...........49
Cechy osobowe wychowawców szkolnych.....71
Kary i nagrody jako środki wychowawcze........ 87
Wychowanie do cnót społecznych w szkole.... 109
Uczestnictwo uczniów w życiu społecznym szkoły......... 113
Szkoły wyższe i ich znaczenie w nauce i kulturze..... 121

Rozdział III 

Nauczanie literatury i jej znaczenie dla wiedzy i kultury moralnej ucznia.... 141
Nauka języka polskiego..... 141
Nauka interpunkcji i starannego pisania........ 159
Kształtowanie postaw patriotycznych przez literaturę....... 164
Dyskusje wokół doboru odpowiedniej literatury do użytku młodzieży szkolnej.................. 173
Literatura obca na lekcjach języka polskiego w szkołach ....182
Promowanie wartościowych dzieł literackich wśród młodzieży jako metoda walki z czytelnictwem tzw. literatury brukowej ........... 187
Wiedza o języku polskim w szkołach ponadpodstawowych. Egzaminy ze znajomości języka polskiego na studia wyższe ............ 202
Łacina jako przedmiot nauczania................... 211
Konieczność nauczania retoryki w polskich szkołach ........ 224
Propedeutyka filozofii i logika w ramach edukacji humanistycznej ...... 233

Rozdział IV 

Wychowanie i kształcenie religijne dzieci i młodzieży .. 237
Religia katolicka jako przedmiot nauczania szkolnego .......... 237
Postulat przygotowania dobrych podręczników do nauczania religii ...... 244
Podręczniki do katechezy..........248
Życiorysy świętych i ich rola w nauczaniu religii.......256
Wychowanie liturgiczne dzieci i młodzieży.........267

Zakończenie.....287
Bibliografia........ 289
Summary...... 329
Indeks osobowy.........331